ویژگی های بذر خوب
خصوصیات بذر خوب را چگونه تشخیص دهیم
یکی از اصلی ترین رکن های کار کشاورزی انتخاب بذر مناسب هست که باعث تولید و یا افزایش آن گیاه می شود پس انتخاب صحیح نوع بذر و سازگاری آن با محیط پیرامون کاشت باید به صورت تخصصی مورد بررسی قرار گیرد چرا که با انتخاب رقم های نامناسب بذر کار کشاورز به شکست می انجامد و به خاطر فصلی بودن کار کشاورزی جبران آن امکان پذیر نمی باشد و همچنین اگر کشاورز بهترین و حاصلخیزترین زمین را برای کشاورزی انتخاب کند و بذر نامناسبی تهیه کند کار کشاورز به جایی نخواهد رسید.تا اینجا ما به صورت مختصر در مورد انتخاب های اشتباه و عواقب ان صحبت کردیم و در این مقاله به صورت کامل به تشریح ویژگی بذر خوب خواهیم پرداخت.
ویژگیهای یک بذر خوب
بذر، پایه و اساس هر گیاه است و کیفیت آن به طور مستقیم بر رشد، سلامت و محصول نهایی تأثیر میگذارد. یک بذر خوب دارای ویژگیهای خاصی است که باعث میشود از سایر بذرها متمایز شود. در ادامه به برخی از مهمترین ویژگیهای یک بذر خوب اشاره میکنیم:
ویژگیهای ظاهری:
- رنگ طبیعی و یکدست: بذر باید رنگ طبیعی و مشخصی داشته باشد و لکه یا تغییر رنگ غیر طبیعی در آن مشاهده نشود.
- اندازه و شکل یکنواخت: بذرهای یک نوع گیاه باید از نظر اندازه و شکل تقریباً یکسان باشند.
- بافت سالم و سفت: بذر باید سفت و محکم باشد و نشانهای از نرم شدگی، شکستگی یا پوسیدگی نداشته باشد.
- عاری از آلودگی: بذر باید عاری از هرگونه آلودگی مانند خاک، بقایای گیاهی، آفات و بیماریها باشد.
ویژگیهای فیزیولوژیکی:
- قدرت جوانهزنی بالا: بذر خوب باید توانایی جوانهزنی بالایی داشته باشد و در شرایط مناسب به سرعت جوانه بزند.
- خلوص بالا: بذر باید خالص باشد و حاوی بذر علفهای هرز، بذر سایر گیاهان یا مواد خارجی نباشد.
- قوه نامیه بالا: قوه نامیه به توانایی بذر برای تولید گیاهچه سالم و قوی گفته میشود. یک بذر خوب باید قوه نامیه بالایی داشته باشد.
- عمر مفید طولانی: بذر باید عمر مفید طولانی داشته باشد و در شرایط مناسب نگهداری، برای مدت طولانی قابلیت جوانهزنی خود را حفظ کند.
- مقاومت در برابر بیماریها و آفات: بذر باید نسبت به بیماریها و آفات رایج مقاوم باشد تا گیاهچه حاصل از آن سالم و قوی رشد کند.
ویژگیهای ژنتیکی:
- خلوص ژنتیکی: بذر باید از نظر ژنتیکی خالص باشد و صفات مطلوب گیاه مادری را به نسل بعدی منتقل کند.
- مقاومت به تنشهای محیطی: بذر باید توانایی تحمل تنشهای محیطی مانند خشکی، شوری، سرما و گرما را داشته باشد.
بذرچیست؟
قسمتی از گیاه کاملا رسیده که بتواند باعث تکثیر و تولید مثل از آن گیاه شود و یا در تعریف دیگری بذر نتیجه رشد و تولید یک گیاه در بازه زمانی مشخص هست که بتواند نسل همان گیاه را حفط کند.
یک بذر خوب چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟
چرا انتخاب بذر خوب مهم است؟
- افزایش عملکرد محصول: بذر خوب باعث افزایش عملکرد محصول و بهبود کیفیت آن میشود.
- کاهش هزینههای تولید: با استفاده از بذر خوب، نیاز به مصرف سموم و کود کاهش مییابد و در نتیجه هزینههای تولید کمتر میشود.
- کاهش ریسک تولید: بذر خوب باعث کاهش ریسک تولید میشود و احتمال موفقیت در کاشت و برداشت محصول را افزایش میدهد.
مقاومت در برابر سرما و گرما
تغییر دما باعث می شود کلیه فعالیت های بیولوژیکی گیاه دچار مشکل شود و باعث کاهش سود دهی گیاه و یا از بین رفتن کاملا آن منجر شود اینجاست که با انتخاب بذرهای مناسب می توان گیاه را به سود دهی مناسب رساند کاهش و یا افزایش دما علاوه بر عواقب های ذکر شده تولید مثل گیاه را هم دچار مشکل کند و گیاهانی که بذر تولید می کنند فقط میوه دهیی داشته باشند و بذر ان ها قابل استفاده نباشد.
مقاومت در برابر آفات
مقاومت گیاهان در برابر بیماری ها و آفات به ژنتیک بذر بستگی دارد. دانه هایی هستند که سریع دچار آفت زدگی شده و از بین می روند امروز با آزمایشگاه هایی تخصصی که در این حوزه هستند می توانند بذر را با روش های فوق العاده حرفه و تخصصی کاملا عاری از بیماری یا افت زدگی کنند. کشاورزانی را مشاهده کردیم که خودشان اقدام به بذر گیری از گیاه می کنند تا صرف هزینه های اضافی را کاهش دهند ولی فکر اینجای کار را نمی کنند که با این روش آفت و بیماری را از گیاهی که امثال داشته با بذر به سال دیگه با دستان خودشان انتقال می دهند. و خسارات جبران ناپذزی را به خودشان می زنند پس یکی از حیاتی ترین کار ها انتخاب نوع بذر در برابر مقاومت های قارچی هست پس احیانا کشاورزی خواست خودش بذری برای خودش تولید کند حتما باید با ضدعفونی کننده های بذر آن را بصورت کامل ضد عفونی کند.
مدت زمان جوانه زدن بذر:
عواملی که بر مدت زمان جوانه زدن بذر تأثیر میگذارند:
- نوع گیاه: برخی گیاهان مانند کاهو و شاهی به سرعت جوانه میزنند، در حالی که برخی دیگر مانند درختان میوه ممکن است چندین هفته یا حتی ماهها طول بکشد تا جوانه بزنند.
- شرایط محیطی: دما، رطوبت، نور و نوع خاک از مهمترین عوامل محیطی هستند که بر جوانه زنی بذر تأثیر میگذارند. هر گیاهی دمای بهینه و شرایط رطوبتی خاص خود را برای جوانه زنی دارد.
- کیفیت بذر: بذرهایی که سالم، تازه و دارای قوه نامیه بالا هستند، سریعتر جوانه میزنند.
- روش کاشت: عمق کاشت بذر، نوع خاک و آبیاری نیز بر سرعت جوانه زنی تأثیرگذار است.
خلوص بذر مرغوب
پیمانکاران و کشاورزانی هستند که علف های هرز مزرعه را به دلیل هزینه بر بودن و یکی از ویژگی بذر خوب این است که کاهش هزینه از بین نمی برند و از همان مزرعه اقدام به بذر گیری می کنند و و بذر علف های هرز قاطی بذر های گیاهان می شود و الان هم به دلیل مکانیزه بودن کشاوری پخش بذر با دستگاه های مربوطه در مزرعه دچار مشکل می شود و ان مقدار بذری که باید در زمین کشاورزی پخش شود به علت مخلوط بودن با بذر علف ها ی هرز مقدار ان کم پخش می شود و علاوه بر پایین بودن مقدار گیاه علف های هرز را هم در مزرعه کشاورز با دست های خودش می کارد و هزینه بر هست که دوباره آن ها را از بین ببرد نباید در بذر انتخابی توسط کشاورز شن ، کاه و کلش ، بذر علف های هرز و سایر بذر گیاهان یافت شود نمی شود صفر باشد ولی باید به حداقل ترین میزان باشد.
بررسی ارزش هزار دانه ی بذر در آزمایشگاه
یکی از معیار های انتخاب بذر درشتی آن می باشد کشاورزان با تجربه هزار عدد بذر درشت را انتخاب کرده و آنها را با ترازو خاص وزن گیری می کنند و مقدار آن را با مقدار کل بذر ها را درصد گیری می کنند هر چه قدر درصد به وزن کل محصول نزدیک باشه کیفیت بذر مرغوب می باشد بذر ها هر چقدر درشت باشند کیفیت ان بهتر خواهد بود بذر انتخابی کشاوزران با تجربه در کشور ما به این شکل هست مثلا برای انتخاب بذر هندوانه کشاورزان به تعداد خاصی هندوانه که خیلی بزرگ هستند آنها را نمی چینند تا کامل رسیده باشند و اخر های فصل برداشت محصول انها را چیده و از آنها بذر سال آینده خود را تهیه می کنند این کار هم مزایا و معایبی دارد که می توان با کمی کسب اطلاعات جلوی خسارات جبران ناپذیر را گرفت.
کنترل بو و رنگ بذر
یکی از ویژگی بذر خوب بذری است که رنگ و بو خاص خودش را دارد بذر انتخابی توسط شما باید بوی که قبلا در مورد آن بذر چشیده اید بدهد و گرنه با مواد دیگری آمیخته شده هست و احتمال رویش گیاه را به شدت تحت تاثیر قرار خواهد داد و شما در نظر بگیرید که مثلا این بذر با یک ماده خطرناک ترکیب شده و برای زمین کشاورزی مضر هست در صورت رعایت نکردن زمین کشاورزی چند سال قابل استفاتده نخواهد شد
هر گیاهی رنگ بذر خود راد دارد اکثر بذر گیاهان یک رنگ هستند نمی شود گیاهی را پیدا کرد که بذرهایش از چند رنگ مختلف باشند و اگر هم وجو داشته باشند احتمالا انسان روی ان ها دست کاری کرده و یا اصلا بذر نرسیده است رنگ بذر ها باید یکنواخت و به یکی شکل بشد در غیر این صورت آن بذر هایی که رنگی متفاوت با رنگ بذر ها دارند دچار مشکل ژنتیکی هستند و احتمالا بذر جوانه کلا نزند و اگر هم رشد کند باردهی نخواهد داد
یکی از ویژگی های بذر خوب سن بذر انتخابی است
بذر انتخاب شده هر چقدر تازه باشد احتمال رویش آن بذرافزایش چند برابری خواهد داشت در نگهداری بذر ها باید دقت شود تا تا جلوی رطوبت زیاد یا بوی بد و مواد شیمیایی خطرناک قرار نگیرند اگر به فرض مثال در محیطی که رطوبت زیاد باشد بذر ها اقدام به جوانه زدن در داخل خود می کنند و در ظاهر هیچ اتفاق خاصی برای بذر نیفتد بعد از کشت متوجه خواهیم شد که چه بلایی به سر بذر ها امده است.مدت زمان نگهداری بذر ها متفاوت هست ولی اگر بذر در شرایط خوب نگهداری شود به میزان یک الی ده سال می توان نگهداری و بعدا از آنها استفاده کرد.
بررسی خلوص ژنتیکی بذر
اکثر گیاهان سریع از سایر گیاهان تلقیح می کنند وجود گیاهان بی کیفیت در مزرعه باعث می شود روی گیاهانی که خوب رشد و باردهی خوبی دارند تاثیر بگذارند اگر کشاورز از همان گیاهان مرغوب که در مزرعه هست بذر گیری کند به علت تاثیر پذیری از نامرغوب ها بذر ها کیفیت آن گیاه سابق را نخواهند داشت از گیاهانی بذر تهیه کنید که در اطراف آن ها گیاهان خودرو یا بی کیفیت باشد .
سود دهی بذر خوب
ما در این مقاله به نحوه انتخاب و کیفیت بذر ها اشاره کردیم سلامتی بذر تاثیر مستقیمی بر سود دهی گیاه یا محصول دارد به علت گران بودن بذرهای اصلاح شده کشاورزان زیاد تمایلی به بذر های اصلاحی ندارند ولی کشت بذر های اصلاحی به علت با کیفیت بودن و پربار بودن جبران گرانی بذر اصلاحی را می کند امروزه به علت مکانیزه شدن کار کشاورزی و بالا بودن حقوق کارگرهای کشاورزی در مقابل این ها هزینه بذر اصلاحی چیزی نیست پس نتیجه میگیریم با انتخاب بذر اصلاح شده جلوی بیماری ها و خیلی هزینه گرفته می شود و از همان گیاه سود خوبی بدست می اوریم.
باغ بذر با استفاده از راه کار های خود توانسته بذر های اصیل و اصلاح شده را از سرتاسر دنیا برای شما عزیزان تهیه کند. شما با یک جست و جو ساده می توانید مشاهده کنید که در هیچ کجای کشور بذر همچین گیاهانی را نمی توانید پیدا کنید .